Η 10η Σεπτεμβρίου έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως η Παγκόσμια Ημέρα για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, με κύριο στόχο την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση.

 

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, πάνω από 700.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο παγκοσμίως λόγω αυτοκτονίας. Τα επιστημονικά δεδομένα παρουσιάζουν ότι η αυτοκτονία δεν προκύπτει μόνο στο πλαίσιο μιας ψυχικής πάθησης (όπως η κατάθλιψη ή οι αγχώδεις διαταραχές), αλλά μπορεί επίσης να οφείλεται σε παρορμητική συμπεριφορά, ειδικά όταν το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με ψυχοπιεστικά γεγονότα (όπως η απώλεια αγαπημένου προσώπου, οικονομικές δυσκολίες, χρόνιοι πόνοι, κακοποίηση κ.λπ.) που προκαλούν έντονη δυσφορία.

 

Το στίγμα και η αρνητική προκατάληψη που περιβάλλουν τις ψυχικές ασθένειες και τις σκέψεις αυτοκτονίας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που αποτρέπουν τα άτομα με αυτοκτονικές σκέψεις ή αυτό-καταστροφικές συμπεριφορές από το να αναζητήσουν βοήθεια.

 

Μερικά προειδοποιητικά σημάδια και παράγοντες αυξημένου κινδύνου περιλαμβάνουν:
• Άτομα που έχουν βιώσει κακοποίηση, βία ή άλλες μορφές ψυχικού τραύματος.
• Έντονη ψυχοσυναισθηματική δυσφορία.
• Κοινωνική απομόνωση.
• Ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας.
• Σκέψεις ή σχέδια για τερματισμό της ζωής τους.
• Αποχαιρετισμός αγαπημένων προσώπων και παράδοση αντικειμένων σημαντικής αξίας.
• Σκέψεις όπως “κανείς δεν νοιάζεται για μένα” ή “δεν υπάρχει λόγος να ζω”.

Τι μπορούμε να κάνουμε αν γνωρίζουμε κάποιον που σκέφτεται την αυτοκτονία;
• Συζητήστε ανοιχτά, χωρίς κριτική, σε έναν κατάλληλο χώρο, δείχνοντας ότι είστε εκεί και νοιάζεστε για το άτομο.
• Ενθαρρύνετε το άτομο να αναζητήσει βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας ή γιατρούς.
• Αν το άτομο βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, μην το αφήσετε μόνο του. Επικοινωνήστε με το 112, με κοντινά του πρόσωπα ή με τον επαγγελματία ψυχικής υγείας που ίσως συνεργάζεται. Αν ζείτε μαζί, απομακρύνετε οποιαδήποτε μέσα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για βλάβη (π.χ. αιχμηρά αντικείμενα).

 

Η ψυχοθεραπεία και η φαρμακευτική αγωγή μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα να διαχειριστούν τις αυτοκτονικές σκέψεις και τις αυτό-τραυματικές συμπεριφορές πιο λειτουργικά, σταθεροποιώντας τη διάθεση, μειώνοντας το άγχος και βοηθώντας στην κατανόηση και αλλαγή δυσλειτουργικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφοράς.

 

Τέλος, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η ερώτηση για αυτοκτονικές σκέψεις δεν αυξάνει την πιθανότητα πραγματοποίησής τους. Αντίθετα, μπορεί να μειώσει το άγχος και να κάνει το άτομο να νιώσει ότι ακούγεται και ότι υπάρχει κάποιος που θέλει να βοηθήσει.

 

Να θυμάσαι πάντα ότι κανένα πρόβλημα δεν είναι αξεπέραστο – υπάρχει πάντα κάποιος πρόθυμος να σε ακούσει και να σε στηρίξει. Ζήτα βοήθεια, γιατί η ζωή σου έχει αξία.

Γράφει η:

Βασιλική Γεωργίου
Κλινικός Ψυχολόγος
Πολυδύναμο Κέντρο Λόγου και Ευφυϊας

 

Βιβλιογραφία:

Goldney, R. D. (2013). Suicide prevention. Oxford University Press, USA.

Mann, J. J., Apter, A., Bertolote, J., Beautrais, A., Currier, D., Haas, A., & Mehlum, L. (2005). Suicide prevention strategies: a systematic review. JAMA, 294(16), 2064-2074.

American Psychological Association (2017). Teen suicide is preventable. Retrieved September 26, 2017 from http://www.apa.org/research/action/suicide.aspx

Mann, J. J., Michel, C. A., & Auerbach, R. P. (2021). Improving suicide prevention through evidence-based strategies: a systematic review. American journal of psychiatry, 178(7), 611-624.

National Institute of Mental Health (2023). Frequently asked questions about suicide. Frequently Asked Questions About Suicide – National Institute of Mental Health (NIMH) (nih.gov)