Για κάποιους γονείς, το ερώτημα αυτό ήδη τους απασχολεί μιας και τα παιδιά ζητούν την αυτονομία. Με τις πολυάσχολες εργασιακές συνθήκες του σήμερα όλο και πιο συχνά συναντούμε το φαινόμενο να μένουν παιδιά μόνα στο σπίτι, τουλάχιστον για κάποιες ώρες, όταν οι γονείς τους εργάζονται και δεν υπάρχει δυνατότητα φύλαξης.

Αναμφισβήτητα το να μένει ένα παιδί μόνο του στο σπίτι προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα, θαυμασμό, ανησυχία, φόβο, στους γονείς που κάνουν αυτό το βήμα αφήνοντάς το, το ίδιο όμως έντονα συναισθήματα δημιουργεί και στο παιδί που μένει… μόνο στο σπίτι. Η ηλικία στην οποία το παιδί θεωρείται έτοιμο να μείνει μόνο του στο σπίτι δεν καθορίζεται με ακρίβεια ούτε μπορεί να γενικευτεί σε ηλικιακές ομάδες, καθώς αφενός μεν το κάθε παιδί μεγαλώνει και ωριμάζει σε διαφορετική χρονική στιγμή, αφετέρου κάθε οικογένεια διαμορφώνει διαφορετικά το πρόγραμμά της με βάση τις ανάγκες της.Η στιγμή βεβαίως που οι γονείς θα εμπιστευθούν το παιδί για αυτό το σημαντικό βήμα εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, όπως από την ωριμότητα του παιδιού, τον βαθμό ανεξαρτησίας του, την ανάληψη πρωτοβουλιών, την εμπιστοσύνη που έχει στον εαυτό του, το φύλο του. Άλλο παιδί μπορεί να πληροί αυτές τις προϋποθέσεις στα 8 και άλλο στα 12, αυτό είναι ένα ζήτημα που θα αξιολογήσουν οι γονείς. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι ένα βήμα που γίνεται από τη μία στιγμή στην άλλη, αντίθετα, χρειάζεται να προηγηθούν μικρά σταδιακά βήματα προετοιμασίας.
Ακόμα σκεφθείτε και άλλους παράγοντες όπως, αν έχετε γείτονες τους οποίους μπορείτε να εμπιστευτείτε και ξέρετε πως γνωρίζουν το παιδί σας και θα βοηθήσουν σε μια ανάγκη. Προτού επιχειρήσετε να τα αφήσετε μόνα τους στο σπίτι καλό είναι να συζητήσετε μαζί τους τη ιδέα , να δείτε πόσο αυτοπεποίθηση νιώθουν ή αν έχουν ερωτήσεις και ενδοιασμούς. Υπάρχουν παιδιά ανεξάρτητα και άλλα που φοβούνται το ενδεχόμενο να μείνουν μόνα τους.Είναι αυτονόητο πως μέχρι κάποια ηλικία τα παιδιά δεν μπορούν να μένουν μόνα τους τις βραδινές ώρες, γιατί συνήθως νιώθουν ανασφάλεια. Αν υπάρχει και μικρότερο παιδί στο σπίτι πρέπει να δείτε αν μπορούν να συνυπάρξουν , χωρίς την επιτήρησή σας. Θυμηθείτε πως αν πρέπει αν φάνε την ώρα που λείπετε, να έχετε έτοιμο το φαγητό τους για να μην χρειαστεί να χρησιμοποιούν ηλεκτρικές συσκευές (μέχρι μια ηλικία τουλάχιστον). Σε γενικές γραμμές, δεν είναι μια καλή ιδέα να αφήσετε τα παιδιά ηλικίας κάτω των 10-12 ετών μόνα τους στο σπίτι.
Απαντήστε στις πιο κάτω ερωτήσεις, πριν αποφασίσετε να αφήσετε το παιδί μόνο στο σπίτι.1. Το παιδί σας δείχνει σημάδια υπευθυνότητας. π.χ. είναι τυπικό με τις σχολικές του εργασίες;2. Πόσο ήρεμο είναι το παιδί σας, αν κάτι του πάει στραβά;3. Κατανοεί και ακολουθεί κανόνες;4. Μπορεί να αντιληφθεί και να ακολουθήσει κάποιους κανόνες ασφαλείας; π.χ. ότι δεν ανοίγουμε την πόρτα, αν κτυπήσει, σε κανέναν.5. Μήπως είναι επιρρεπές στους κινδύνους;6. Ακολουθεί τις οδηγίες σας να μένει μακριά από αγνώστους;7. Ποιος είναι ο χώρος που θα αφήσετε το παιδί μόνο του; Συνήθως, το αφήνουμε στο σπίτι, αλλά κάποιες φορές μπορεί να υποχρεωθούμε να το αφήσουμε στο χώρο εργασίας μας ή οπουδήποτε αλλού.8. Πόσο χρόνο θα αφήσετε το παιδί μόνο του; Για παράδειγμα είναι αποδεκτό να αφήσετε ένα δεκαπεντάχρονο παιδί ένα απόγευμα μόνο στο σπίτι. Σαφέστατα, είναι απαράδεκτο να αφήσετε μόνο στο σπίτι το ίδιο παιδί για μια βδομάδα.9. Θα το αφήσετε με άλλα παιδιά και πόσο χρονών είναι τα άλλα παιδιά;Αν προσμετρήσετε όλα τα πιο πάνω και αποφασίσετε ότι μπορείτε να αφήσετε το παιδί μόνο του στο σπίτι, καλό είναι την πρώτη φορά να το αφήσετε για πολύ λίγο χρόνο και να βρίσκεστε πολύ κοντά στο σπίτι, έτσι ώστε, αν συμβεί οτιδήποτε, να φτάσετε κοντά του άμεσα. Πέστε στο παιδί σας ότι πρέπει να λείψετε για λίγη ώρα. Βγείτε έξω και κάντε μια βόλτα για 30-40 λεπτά κοντά στο σπίτι και επιστρέψτε. Όταν φτάσετε πίσω στο σπίτι, προσπαθήστε να καταλάβετε πώς το παιδί σας αισθανόταν όσο ήταν μόνο (φοβήθηκε, ασχολήθηκε με κάποια εργασία ή παιχνίδι, τι έκανε στην απουσία σας;). Μιλήστε μαζί του και ρωτήστε το παιδί να σας πει πώς αισθάνθηκε, αν χρειάζεται να κάνετε κάτι επιπρόσθετο, έτσι ώστε την επόμενη φορά που θα απουσιάσετε να αισθάνεται μεγαλύτερη ασφάλεια.
Οι γονείς καθορίζουν τους κανόνεςΣτις περισσότερες περιπτώσεις, τα παιδιά που μένουν μόνα στο σπίτι επιστρέφουν και μόνα τους από το σχολείο, έχουν μια μικρή ελευθερία κινήσεων και εκτός σπιτιού. Και φυσικά δεν είναι μόνο το θέμα της παραμονής τους στο σπίτι χωρίς την επίβλεψη ενήλικα αλλά και ότι πρέπει να εξυπηρετήσουν τον εαυτό τους, να διαβάσουν, να ζεστάνουν το φαγητό τους και να σερβιριστούν μόνα τους. Δραστηριότητες που φαίνονται πολλές φορές αδιανόητες στους γονείς, ιδίως στις μαμάδες που βλέπουν πάντα τα παιδιά τους μικρά και ανήμπορα για οτιδήποτε. Εξαρχής οι γονείς πρέπει να καθορίσουν συγκεκριμένους κανόνες, σε λογικό πλαίσιο, που θα πρέπει τα παιδιά να τηρούν. Αυτό τα βοηθά να νιώθουν ασφάλεια. Επειδή βεβαίως είναι πιθανόν τα παιδιά να παραβούν κάποιες φορές και τους κανόνες, οι γονείς πρέπει να έχουν τον νου τους. Να ρωτάτε το παιδί πώς πέρασε κατά τις ώρες της απουσίας τους. Επίσης, να κάνετε μαζί μια ανασκόπηση της εβδομάδας και να προσδιορίζετε τις δραστηριότητες της επομένης. Επίσης, καλό είναι να κάνετε από κοινού κάποιες αναπαραστάσεις υποθετικών παραστάσεων επείγουσας ανάγκης και να βάζουν το παιδί στο σενάριο ζητώντας του να πει τι και πώς θα έπραττε. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία να επισημαίνονται κάποιες καταστάσεις προς αποφυγήν αλλά και να προτείνονται ειδικοί χειρισμοί όταν ανακύπτουν περιπτώσεις έκτακτες ή ανάγκης. Το παιδί αποκτά αυτοπεποίθηση και μειώνεται το ενδεχόμενο να πανικοβληθεί ευρισκόμενο αντιμέτωπο με κάποια άγνωστη κατάσταση. Αυτός είναι ένας τρόπος που διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό την τήρηση των κανόνων και κατά την απουσία των γονιών.