Η γλωσσική ανάπτυξη είναι μια διαδικασία που αρχίζει από τους πρώτους μήνες ζωής και συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης, ωστόσο υπάρχουν ορισμένα βασικά ορόσημα που μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς και τους επαγγελματίες να κατανοήσουν αν ένα παιδί έχει δυσκολίες στην ομιλία ή στη γλώσσα. Η πρώιμη αναγνώριση των διαταραχών είναι κρίσιμη για την παροχή έγκαιρης παρέμβασης, η οποία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις πιθανότητες της γλωσσικής ανάπτυξης.

 

Ποια είναι τα βασικά ορόσημα της γλωσσικής ανάπτυξης;

Τα περισσότερα παιδιά περνούν από συγκεκριμένα στάδια στην ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας. Αν και κάθε παιδί είναι διαφορετικό, υπάρχουν γενικά πρότυπα που ακολουθούνται:

 

  • 0-6 μήνες: Τα μωρά αντιδρούν σε ήχους, αναγνωρίζουν τις φωνές των γονέων τους και αρχίζουν να εκφράζουν ήχους, όπως το βάβισμα («μπα-μπα» ή «μα-μα»).
  • 6-12 μήνες: Αρχίζουν να χρησιμοποιούν απλές λέξεις, όπως «μαμά» ή «μπαμπά», και να αναγνωρίζουν οικείες λέξεις και αντικείμενα.
  • 12-18 μήνες: Τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν 5-20 λέξεις και μπορούν να κατανοήσουν και να ακολουθήσουν απλές οδηγίες.
  • 2-3 χρόνια: Το λεξιλόγιο αυξάνεται σημαντικά, και τα παιδιά αρχίζουν να σχηματίζουν απλές φράσεις και προτάσεις.

 

Αν το παιδί δεν καταφέρει να φτάσει αυτά τα ορόσημα, μπορεί να είναι ένδειξη κάποιου προβλήματος στην ανάπτυξη της ομιλίας ή της γλώσσας.

 

Ποια είναι τα πρώιμα σημάδια διαταραχών στην ομιλία και τη γλώσσα;

Υπάρχουν διάφορα σημάδια που μπορεί να υποδείξουν ότι ένα παιδί αντιμετωπίζει γλωσσικές ή ομιλητικές δυσκολίες. Μερικά από τα πιο κοινά περιλαμβάνουν:

  • Έλλειψη ήχων ή βλεμματικής επαφής: Αν το μωρό δεν αντιδρά στους ήχους ή δεν παράγει ήχους, αυτό μπορεί να είναι ένα πρώιμο σημάδι ανησυχίας.
  • Μηδενική ή περιορισμένη χρήση λέξεων: Αν το παιδί δεν έχει αρχίσει να χρησιμοποιεί λέξεις έως την ηλικία των 12-18 μηνών ή δεν έχει αποκτήσει λέξεις μετά τα δύο έτη, μπορεί να υπάρχουν καθυστερήσεις στην ομιλία.
  • Δυσκολία κατανόησης: Τα παιδιά με διαταραχές γλώσσας δυσκολεύονται να κατανοήσουν απλές οδηγίες ή να ακολουθήσουν κατευθυντήριες οδηγίες.
  • Ασάφεια ή δυσκολία στην άρθρωση: Αν το παιδί χρησιμοποιεί ήχους που δεν είναι κατανοητοί, ή αν δυσκολεύεται να αρθρώσει λέξεις σωστά, μπορεί να υποδηλώνει διαταραχή στην άρθρωση.
  • Απουσία γλωσσικής ποικιλίας: Αν το παιδί χρησιμοποιεί επαναλαμβανόμενες λέξεις ή φράσεις και δεν εξελίσσεται σε σύνθετες προτάσεις με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να υποδηλώνει μια γλωσσική διαταραχή.

 

Πότε πρέπει να ανησυχούν οι γονείς;

Οι γονείς είναι οι πρώτοι που παρατηρούν τα σημάδια στη συμπεριφορά του παιδιού τους, και είναι σημαντικό να εμπιστεύονται το ένστικτό τους. Αν ένα παιδί φαίνεται να μην ακολουθεί τα αναμενόμενα ορόσημα ή δείχνει σημάδια καθυστέρησης, καλό είναι να μιλήσουν με έναν παιδίατρο, παιδοψυχίατρο ή λογοθεραπευτή. Μερικά βασικά σημεία που απαιτούν την προσοχή των γονιών περιλαμβάνουν:

  • Το παιδί δεν παράγει ήχους ή λέξεις μέχρι την ηλικία των 12-18 μηνών.
  • Το παιδί δεν μπορεί να κατανοήσει απλές οδηγίες μετά τους 2-3 μήνες.
  • Η ομιλία του παιδιού παραμένει ασαφής και δύσκολα κατανοητή μετά τα τρία χρόνια.

 

Η σημασία της πρώιμης παρέμβασης

Η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας. Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να αξιολογήσει το παιδί και να παρέχει εξατομικευμένες θεραπείες για να βοηθήσει στην ανάπτυξη των γλωσσικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Η πρώιμη παρέμβαση όχι μόνο βοηθά το παιδί να ξεπεράσει τις γλωσσικές δυσκολίες, αλλά μπορεί επίσης να έχει θετικές επιπτώσεις στην ακαδημαϊκή και κοινωνική του ανάπτυξη.

 

Αποδοχή και Κατανόηση

Είναι σημαντικό για τους γονείς να αποδεχτούν ότι κάθε παιδί αναπτύσσεται με τον δικό του ρυθμό και ότι μια πιθανή καθυστέρηση στην ομιλία ή τη γλώσσα δεν αποτελεί αποτυχία. Η αποδοχή ότι το παιδί μπορεί να χρειάζεται λίγη περισσότερη βοήθεια είναι το πρώτο βήμα προς τη θετική αλλαγή. Αντί να αποφεύγεται το θέμα, η έγκαιρη δράση μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού και να του δώσει τα εργαλεία που χρειάζεται για να προχωρήσει. Η υποστήριξη και η ενθάρρυνση από την οικογένεια είνai απαραίτητη για την πρόοδο του παιδιού.

 

Πολυδύναμο Κέντρο Λόγου και Ευφυϊας